معرفی گیاه کینوا

کینوا با نام علمی Chenopodium quinoa Willd.، (2n=4x=36)  شبه­غله­ای دو لپه­ای و يكساله از خانواده تاج خروس بوده كه معمولا به منظور محصول دانه كشت مي­شود. ولي از برگ­هاي جوان آن هم به عنوان سبزي تازه و يا پخته استفاده مي­شود. برخي ژنوتيپ­ها نيز كاربرد كشت علوفه­اي دارند. كينوا بومي كوه­هاي آند در بوليوي، شيلي و پرو است. به پيشنهاد چند كشور از جمله بوليوي، پرو و جمهوري آذربايجان و با تصويب مجمع عمومي سازمان ملل متحد سال ٢٠١٣ را به نام كينوا نامگذاري كردند. علاقه به کشت کینوا به دلیل انعطاف پذیری زراعی، افزایش تقاضای مصرف­کنندگان  و خصوصیات تغذیه ای آن در دنیا در حال افزایش است. تغيير آب و هواي ايران به سمت گرم و خشك و شور شدن تدريجي خاكهاي زراعي كشور از يك سو و تحمل بالاي گياه كينوا در مقابل خشكي و شوري از سوي ديگر، بيانگر منطقي براي استفاده از كينوا به عنوان يك گياه مناسب براي رسيدن به كشاورزي پايدار، تغذيه مناسب و توليد صنعتي است. فائو به شرط مديريت زراعي خوب  كينوا عملکرد را  بين ٣ تا ٤ تن در هكتار پيش­بيني كرد. با افزایش تولید پایدار کینوا و دامنه جغرافیایی کشت آن، اصلاح کینوا به تنوع ژنتیکی گسترده برای توسعه کشت و سازگاری آن به اکوسیستم­های کشاورزی جدید و تنوع آب و هوایی کمک می­نماید.

ژنوتيپ­هاي زراعي موجود در كشور با توجه به منطقه و زمان كشت، طول دوره رشدي حدود ٨٠ تا ١٧٠ روز را دارا هستند. مهم­ترین این ژنوتيپ­ها Titicaca،Giza1،Q12،Q26،Q29، Red Carina وSajama است. افرادی که به مواد غذایی دارای گلوتن حساسیت دارند می­توانند از کینوا استفاده کنند.کینوا فاقد گلوتن است و سرشار از مواد مغذی است. این محصول به دلیل نداشتن گلوتن، جایگزینی مناسب به جای برنج و دیگر غلات است.

بذرهای تجاری با سه رنگ سفید، قرمز و سیاه مشخص می شوند. حداقل 66 رنگ مختلف بذر برای این نمونه در مجموعه ملی کینوا در بولیوی، (بزرگترین بانک بذر) گزارش شده است.