عطر بهار و طارونه در داستان زیبای گرده افشانی نخیلات

از زبان دکترحمید  زرگری، رییس ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی جهرم

درخت خرما در 13شهرستان جنوبی استان فارس کشت می گردد. در سال جاری با توجه به اینکه گرده افشانی در بیشتر مناطق خرماخیز استان فارس به تأخیر افتاده است، پیش بینی می شود درصد تشکیل میوه و محصول خرما افزایش یابد. گرده افشانی خرما در استان فارس در نیمه اول اسفند تا نیمه اول اردیبهشت ماه، با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه صورت می گیرد. با توجه به اهمیت موضوع، روابط عمومی ایستگاه و واحد تحقیقات و آموزش کشاورزی جهرم،  برآن شد تا اصول گرده افشانی (تلقیح مصنوعی) در نخیلات را از زبان دکتر زرگری، رییس این مجموعه تحقیقاتی و آموزشی تشریح بیان نماید.

براساس نتایج تحقیقات بدست آمده در ایستگاه جهرم، زمان گرده افشانی در ارقام  مختلف، متفاوت است. مناسب ترین زمان گرده افشانی در ارقام مختلف خرما یک تا سه روز بعد از بازشدن اسپات می باشد. در بعضی ارقام مانند برحی، قبل از بازشدن اسپات و در بعضی دیگی مانند رقم زاهدی (قصب) تا یک هفته بعد از باز شدن اسپات نیز،  می توان گرده افشانی نمود.

درخت نخل از جمله درختان دوپایه می باشد. گل های نر و ماده برروی درختان جداگانه قرار دارد و برای تولید اقتصادی محصول نیاز است که گرده افشانی این درخت توسط انسان انجام گیرد. عملیات گرده افشانی به صورت سنتی و دستی توسط افرادی که به آنها ماهر (موهر) گفته می شود صورت می گیرد. این افراد (بستگی به تميزي، ارتفاع و تعداد خوشه هاي درخت) هر روز بطور میانگین 40 تا  50 اصله درخت نخل را گرده افشانی می کنند. مناسب ترین دما و ساعت گرده افشانی در درخت خرما دمای بین 22 تا 27 درجه سانتی گراد می باشد. ساعات بین 10 تا 3 بعدازظهر مناسب ترین ساعات برای گرده افشانی می باشد. چنانچه 6 ساعت قبل و بعد از گرده افشانی بارندگی شود، بایستی گرده افشانی تکرار شود. رطوبت مناسب و عدم وزش بادهای گرم و بارندگی در زمان گرده افشانی ضروری است. هر درخت ماده با گرده سازگار خود بایستی گرده افشانی شود. گرده سازگار، زمان مناسب گرده افشانی، شرایط آب وهوایی مناسب تأثیر مستقیم بر عملکرد و خواص کیفی محصول خرما دارد.     

دکتر زرگری ضمن بیان توضیحات فوق، در ادامه، توصیه هایی نیز به باغداران داشت: ضرورت دارد باغداران، به موقع از سموم مناسب جهت مبارزه علیه آفت کرمِ گرده خوار و بیماری پوسیدگی گل آذین خرما استفاده نمایند. اخیرا در برخی پیام های مجازی بیان شده که تنک در زمان گرده افشانی انجام گیرد؛ توصیه ما این است که عملیات تنک میوه در زمان گرده افشانی  انجام نشود و این عملیات، حدود یک ماه پس از گرده افشانی و تشکیل میوه که درصد تشکیل میوه و خوشه های آفت زده و سالم مشخص شد، انجام گیرد.

همزمان با گرده افشانی نخیلات در استان فارس، عرق گیری از غلاف های اسپات نر و ماده نیز آغاز شده است. در عرق گیری که همراه با بویی مطبوع و فرح بخش در این فصل همراه است، نوشیدنی عرق طارونه که دارای طبیعت گرم و معتدل است نیز، آماده می شود که خواص درمانی فراوانی از جمله تسکین اعصاب، قوت دهی قلب، تقویت قوای خاص جسمی، تقویت فعالیت معده و بهبود جریان خون دارد.